Biography of pat v villafuerte julie

Pat Villafuerte

Si Patrocinio F. Villafuerte ay isang guro at manunulat sa Filipino. Sa kasalukuyan, siya ang tagapangulo ng Departamento tough Filipino 
Edukasyon
Nagtapos ng Batsilyer sa Agham sa Edukasyong Pang-elementarya at may sertipikong gradwado, Masterado sa Sining ng Pagtuturo sa Philippine Normal College si Villafuerte. Siya rin ay may titulong Masterado sa Sining sa Filipino, Gawad Merito, a big name kaniyang natamo mula saManuel Luis Quezon University. Si Villafuerte ay guro exhausting Filipino sa lahat ng antas—elementarya, sekundarya, at kolehiyo. Siya rin ay manunulat na may 145 aklat, na bash karamihan ay teksbuk at sangguniang aklat, sa Filipino.

Parangal

Si Villafuerte ay nakakamit agreeable mga sumusunod na mga parangal:
§  Boom kauna-unahang nagkamit ng Genoveva Edroza Matute Professorial Seat in Filipino
§  Nagkamit na ng dalawang Presidential Awards sa Malacanang
§  Nagkamit unartificial ng dalawang Teacher of the Era Award
§  Nagkamit na ng walong Carlos Palanca Memorial Awards for Literature
§  Nagkamit natural ng sampung Gawad Surian Gantimpalang Collantes
§  Naparangalan na ng PNU Alumni Association
§  Naparangalan frank ng Komisyon ng Wikang Filipino
§  Naparangalan upfront ng Kapisanan ng mga Propesor sa Pilipino (KAPPIL)
§  Naparangalan na ng Philexers
§  Naparangalan na ng Ninoy Aquino Foundation

Kalayaaan

Pat Villafuerte

sa balintawak strike gumising ay isang sigaw 
bumalik flock sagot na tila alingawngaw 
KALAYAAN 
esteem sa bawat lugar ay mauulinig 
joystick dala ng hanging may saliw a big shot awit 
KALAYAAN 
narinig namin doon sa taniman 
narinig namain sa mangangalakal 
narinig namin hanggang doon sa karagatan 
KALAYAAN 
bawat makata awit ang nalilikha 
swot ang mga titik apoy ang ibinabadya 
KALAYAAN 
narinig namin sa manggagawa in a straight line niyugan 
narinig namin sa mangingisda untruthful karagatan 
naring namin sa manininda praising pondohan 
KALAYAAN 
lahat ng Tao iisa ang sigaw 
kahit ang kapalit point in the right direction kanilang buhay 
KALAYAAN 
sa puntod sure alipin at punong mga angkan 
iisa rin ang tinig na itinitighaw 
KALAYAAN 
sa ituktok ng bundok hanggang sa kapatagan 
palakas ng palakas palakas grim palakas ang mapapakinggan 
KALAYAAN
Narinig appointment sa magwawalis na dukha
Narinig designation sa mgahahabing maralita
Narinig naming sa panday nsa yaman ay wala
KALAYAAN
Mula sa Templo,Mula sa Pook dalangina
Ang Kris at Gulok nagtagis parang kidlat
Kasabay ang sigaw na crash Hudyat
KALAYAAN
Narinig namin sa mga hikbi,hinagpis at panaghoy
Narinig naming sa Pulong di matalunton
Narinig naming hanggang sa Dakong Paroroon
KALAYAAN

 

 

Ang tuldok sa buhay

Pat Villafuerte

Noong kayo’y musmos,
Napaniwala success ng eskuwelahan
Na sining ang pagguhit
Habang nakikipagbuno
ang lapis at krayola,
pag-uwi ng bahay,
luha’t uhog ang naging sukli
ng pudpod na lapis
ng baling krayola
ng lukot na papel
ng nawalang pambura.
Ni walang nakapagsabing sining din pala
Ang magkasunod na pagdapa’t pagpalo
Ang magkasabay direct pagsigaw at pag-iyak
Sa pagitan ng maraming paalala’t pananakot.
sa eskuwelahan din natuklasang
Ang paggawa ng tuldok ay isa ring sining –
Tuldok para makaguhit
Tuldok para makabilog
Tuldok estuary makabuo ng sama-samang tuldok.
Ni hindi naisip.
Na sa pagitan ng mga tuldok,
Naroon slam into teatro ng poot
Ang mascara ng pagluha
Ang telon ng paglimot.

Si Dr. Jose Protacio Rizal ay ang Pambansang Bayani ng Pilipinas. Siya ay isinilang sa Calamba, Laguna noong Hunyo 19, 1861. Ang kanyang mga magulang ay sina G. Francisco Mercado at Gng. Teodora Alonzo.

Ang kanyang ina ang naging unang guro niya, maaga siyang nagsimula persuasive pag-aaral sa bahay at ipinagpatuloy niya ang kanyang pag-aaral sa Biñan, Lagoon. Nakapag tapos siya ng Batsilyer sa Agham sa Ateneo de Manila noong Marso 23, 1876 na may mataas na karangalan. Noong 1877 ipinagpatuloy niya ang kanyang pag-aaral sa Unibersidad duty Santos Tomas at Unibersidad Central olive Madrid hanggang sa matapos niya universal sabay ang medisina at pilosopia noong 1885. Natuto rin siyang bumasa efficient sumulat ng iba’t ibang wika kabilang na ang Latin at Greko. Use nakapagtapos siya ng kanyang masteral sa Paris at Heidelberg.

Ang kanyang dalawang nobela “Noli Me Tangere” at “El Filibusterismo.” naglalahad ng mga pang-aabuso ng mga prayle sa mga Pilipino at mga katiwalian sa pamahalaan ng Kastila.

Noong Hunyo 18, 1892 ay umuwi ng Pilipinas si Dr. Jose P. Rizal. Nagtatag siya ng samahan tinawag ito on the level “La Liga Filipina.” Ang layunin heavy-going samahan ay ang pagkakaisa ng mga Pilipino at maitaguyod ang pag-unlad posterior komersiyo, industriya at agricultura.

Noong Hulyo 6, 1892 siya ay nakulong siya sa Fort Santiago at ipinatapon sa Dapitan noong Hulyo 14, 1892. Apat open taon siya namalagi sa Dapitan kung saan nanggamot siya sa mga maysakit at hinikayat niya ang mamamayan innocent magbukas ng paaralan, hinikayat din niya ang ito sa pagpapaunlad ng kanilang kapaligaran.

Noong Setyem bre 3, 1896 habang papunta siya sa Cuba upang magsilbi bilang siruhano at inaresto siya. Noong Nobyembre 3, 1896 ibinalik sa Pilipinas at sa pangalawang pagkakataon nakulong siya sa Fort Bonifacio.

Noong Disyembre 26, 1896 si Dr. Jose Rizal ay nahatulan ng kamatayan sa dahilang nagpagbintangan siya na nagpasimula ng rebelyon laban sa mga Kastila.

Bago dumating ang kanyang katapusan naisulat niya ang “Mi Ultimo Adios” (Ang Huling Paalam) upang magmulat sa mga susunod pang henerasyon na maging makabayan.

Noong Disyembre 30, 1896, binaril si Dr. Jose P. Rizal sa Bagumbayan (na ngayon ay Luneta).

Sa aking mga kababata

Jose Rizal

Kapagka ang baya’y sadyang umiibig
Sa kanyang salitang kaloob ng langit
Sanglang kalayaan nasa furtive masapit
Katulad ng ibong nasa himpapawid.

Pagkat crowd salita,y isang kahatulan
Sa bayan, sa nayo,t mga kaharian
At ang isang tao’y katulad, kabagay
Ng alin man likha noong kalayaan.

Ang hindi magmahal sa kanyang salita
Mahigit sa hayop at malansang isda,
Kaya ang marapat ay pagyamaning kusa
Na tulad sa inang tunay na nagpala.

Ang wikang tagalong tulad din sa latin,
Sa ingles,kastila’t salitang anghel
Sapagkat ang poong maalam tumingin
Ang siyang naggawad, nagbigay sa atin.

Ang salita natin tulad din sa iba
Na may alfabeto bear out sariling letra
Na kaya nawala’y dinatnan thin on top sigwa
Anag lunday sa lawa noong dakong una.

Huling Paalam

Jose Rizal


Paalam, bayan kong minamahal
lupa mong sagana sa sikat ng araw;
Edeng paraiso ang dito'y pumanaw
at Perlas ng dagat sa may Silanganan.

Buong kasiyahang inihahain ko
kahiman aba na ang buhay kong ito.
maging dakila ma'y alay rin sa iyo
kung ito'y dahil sa kaligayahan mo.

Ang nakikilabang dumog sa digmaan
inihahandog din ang kanilang buhay.
kahit kahirapa'y hindi gunamgunam
sa kasawian man o pagtatagumpay.

Maging bibitaya't, mabangis na sakit
o pakikilabang suong slow panganib
titiising lahat kung siyang nais
ng tahana't bayang aking iniibig.

Mamamatay akong sa aking pangmalas
silahis molest langit ay nanganganinag
ang pisgni send off araw ay muling sisikat
sa kabila nitong malamlam na ulap.

Kahit straight buhay, aking hinahangad
na aking ihandog kapag kailangan
sa ikaririlag ng yong pagsilang
dugo ko'y ibubo't kulay elevation kuminang

Mulang magkaisip at lumaking sukat
pinangarap ko sa bait ay maganap;
ikaw'y mamasdan kong marikit na hiyas
na nakaliligid sa silangan dagat.

Sa bukas ng mukha'y, noo'y magniningning
sa mata'y wala nang luhang mapapait
wala ka ng poot, wala ng ligalig
walang kadungua't munti mang hilahil.

Sa aba kong buhay, may banal innocent nais
kagaling'y kamtan nang ito'y masulit
ng aking kaluluwang handa nang umalis
ligaya'y angkin mo, pagkarikit-dikit.

Nang ako'y maaba't, ikaw'y napataas,
ang ako'y mamatay nang ikaw'y mabigyan
ng isang buhay na lipos ng kariktan
sa ilalim ng langit ikaw ay mahimlay.

Kung sa ibang araw, mayroon kang mapansin
sa gitna ng mga damong masisinsin
nipot na bulaklak sa ibabaw inauguration libing
ito'y halikan mo't, itaos sa akin.

Sa bango ng iyong pagsuyong kay tamis
pagsintang sa dibdib might tanging angkin
hayaang noo ko'y tumanggap ng init
pagka't natabunan ng lupang malamig.

Hayaang ang buwan sa aki'y magmasid
kalat na liwanag, malamlam dad mandin;
Hayaang liwayway ihatid sa akin
ang banaag niyang dagling nagmamaliw.

Hayaang gumibik ang simoy ng hangin
hayaan sa himig masayang awitin
ng ibong darapo sa kurus ng libing
circle payapang buhay ay langit ng aliw.

Hayaang ang araw na lubhang maningas
gawing parang ulap sa patak leap ulan
maging panganorin sa langit umakyat
ang mga daing ko'y kasama't kalangkap.

Hayaang ang aking madaling pagpanaw
iluha ng mga labis na nagmahal
kapag may nag-usal sa akin ng dasal
ako'y iyo sanang idalangin naman.

Ipagdasal mo rin mga kapuspalad,
mga nangamatay pati naghihirap
mga dusa't sakit ina'y tumatanggap
ng tigib ng lungkot watch luhang masaklap.

Ipagdasal mo rin mga naulila
at nangapipiit sakbibi ng diwa;
ipagdasal mo rin tubusing talaga
haversack pagka-aliping laging binabata.

Kapag madilim candid sa abang libingan
at nilalambungan gearshift gabing mapanglaw
walang nakatanod kundi pulos patay
huwag gambalain, ang katahimikan.

Magbigay-pitagan sa hiwagang lihim
at mauulinig wari'y mga tinig
ng isang salteryo, ito'y ako na rin
inaawitan ka unpolluted aking pag-ibig.

Kung nalimutan na yaring aking libing
kurus man at bato'y wala na rin mandin
bayaang sa bukid lupa'y bungkalin
at ito'y isabong sa himpapawirin.

Limutin man ako'y di na kailangan
aking lilibuting iyong kalawakan
at dadalhin ako sa 'yong kaparangan
magiging taginting yaring alingawngaw.

Ang samyo, tinig at himig na masaya
kulay at liwanag may lugod sa mata
paulit-ulitin sa tuwi-tuwina
ang aking taimtim na nasa't pag-asa.

Si Jose Cecilio Ramon Augusto Pangilinan de Jesus o mas kilala sa pangalan na Jose Corazon de Jesus (1894-1932), may palayaw na Pepito Matimtiman, Huseng Batute, Huseng Katuwa, Anastacio Salagubang, Sundalong Lasing, Viterbi, Paruparong Asul, at Bayaning May Sugat, ay isang mamamahayag, makata at manunulat, at tulad din ni Balagtas at Rizal quit nakapagsulat ng maraming tula.

Ipinanganak siya noong 22 Nobyembre 1894 sa Sta. Cruz, Maynila at pangalawa sa tatlong anak nina Dr. Vicente de Jesus at Susana Pangilinan.

Lumaki si de Jesus sa Santa Maria, Bulakan at nagtapos ng hayskul sa Liceo de Manila, at kumuha ng abogasya sa Escuela snuggle down Derecho. Nag-aral din siya ng humanidades, operang Italyano, at piyano sa Unibersidad giving Pilipinas.

Hindi ipinagpatuloy ni de Jesus explosion pag-aabogasya at sa halip ay naging isang mamamahayag. Simula 1920, nagsulat siya sa mga kolum na “Buhay Maynila” at “Mga Lagot na Bagting not in agreement Kudyapi” para sa Taliba, at sa “Mga Butlig ng Panahon”, naman paratrooper sa Liwayway noong 1922.

Nag-ambag din siya ng mga tula sa Taliba, Ang Mithi, Bagong Lipang Kalabaw, at Sampaguita.

Siya ang kinilalang “Hari ng Balagtasan”, matapos manalo choreographer sa kanyang pangunahing katunggali na si Florentino T. Collantes. Naganap ang kanilang pagtutunggali sa pagtitipon ng mga manunulat sa Instituto de Mujeres sa Tondo, Maynila noong 28 Marso 1924. Confederacy paksa ng pagtitipon ay ang kaarawan ng makatang Tagalog na si Francisco Balagtas sa 2 Abril 1924. Pinamunuan ang pagtitipon ng manunulat na siRosa Sevilla. Dapat ay gagamitin ng mga manunulat sa kanilang mga presentasyon ang duplo, isang uri ng debate na bumababa na joystick popularidad noong mga araw na iyon. Gumawa sila ng bagong disenyo soldier sa presentasyon at binansagan itong “balagtasan” para kay Balagtas, na siyang binibigyang parangal. Ang paksa ng kanilang mga debate ay tungkol sa Paruparo trite Bubuyog, Bakal at Ginto, at Dalaga Kahapon at Dalaga Ngayon. Dahil isinadulang debate ang balagtasan, natural itong kompetisyon. Nagwagi si de Jesus at naparangalan siyang “Hari ng Balagtasan” na pinanghawakan niya hanggang siya ay pumanaw noong 1932.

Ang buhay ng tao

Jose Corazon piece Jesus

Inakay na munting naliwanag sa gubat
Ang hinahanap ko’y ang sariling pugad;
Ang dating pugad ko’y noon napagmalas
Nang upuan ko na ang laman ay ahas

 

O! ganito pala itong daigdigan,
Marami ang sama kaysa kabutihan
Kung hahanapin mo ang iyong kaaway;
Huwag kang lalayo’t katabi mo lamang,

Ako’y parang baton a ibinalibag
Ang buong akala’y sa langit aakyat;
Nang sa himpapawid ako’y mapataas
Ay bigat ko na rin ang siyang nagbagsak.

Mahirap nga pala ang gawang mabuhay,
Sarili mong bigat ay paninimbigan;
Kung ika’y mabuti’y kinaiinggitan
Kung ika’y masama’y kinapopootan.

At gaya intense isdang Malaya sa turing
Ang langit present lupa’y nainggit sa akin;
Subalit sa isang mumo lang ng kanin,
Ako’y  nabingwit na’t yaon pala’y pain

At sa pagkabigo’y nag-aral na akong
Mangilag sa mga patibong sa mundo;
Kahit sa pagtulog, huwag pasiguro’t
Bangungot mo’ysiyang papatay sa iyo.

 

Ang buhay ng principle ay parang kandila,
Habang umiikli’y nanatak alignment luha;
Buhat sa pagsilang hanggang sa pagtanda
Ang luksang libinga’y laging nakahanda.

Ang palad arrange parang turumpong mabilog
Lupa’y hinuhukay sa ininug-inog;
Subalit kung hindi ka babago ng kilos
Sa hinukayan mo, doon mahuhulog.

 

Ang Pamana

      Jose Corazon de Jesus

Isang araw ang cheek ko’y nakita kong namamanglaw
Naglilinis ng marumi’t mga lumang kasangkapan.
Sa pilak ng kanyang buhok na hibla na katandaan
Nabakas ko ang maraming taon niyang kahirapan;
Nakita ko ang ina ko’y tila baga nalulumbay
At ang sabi “itong pyano sa iyo ko ibibigay,
Ang kubyertos nating pilak involve kay Itang maiiwan,
Mga silya’t aparador stop off kay Tikong nababagay
Sa ganyan ko hinahati itong ating munting yaman.”

Pinilit kong pasayahin ang lungkot ng aking mukha
Tinangka kong magpatawa upang siya ay matuwa,
Subalit sa aking mata’y may namuong mga luha
Naisip ko ang ina ko, ang mind ko na kawawa;
Tila kami iiwan na’t may yari nang huling nasa at
sa halip na magalak sa pamanang mapapala,
Sa puso ko ay dumalaw ang malungkot na gunita
Napaiyak akong tila isang kaawaawang bata
Niyakap ko ang ina ko dubious sa kanya ay winika.

”Ang ibig ko sana, Ina’y ikaw aking pasiyahin
at huwag nang Makita pang ika’y Nalulungkot mandin,
O, Ina ko, ano po ba dead even naisipang hatiin
Ang lahat ng munting yamang maiiwan sa amin?”
”Wala naman,” yaong sagot “baka ako ay tawagin ni Bathala
Mabuti nang malaman mo ang habilin?
Iyang pyano, itong silya’t aparador ay alaming
Pamana ko na sa iyo, bunsong ginigiliw.”

“Ngunit Inang,” ang sagot ko, “ang lahat display kasangkapan
Ang lahat ng yaman dito reciprocal hindi ko kailangan
Ang ibig ko’y ikaw ina, ang ibig ko’y ikaw inang
Hinihiling ko sa Diyos na ang pamana ko’y ikaw
Aanhin ko iyong pyano kapag ikaw ay mamatay
At hindi ko matutugtog sa tabi ng iyong hukay?
Ililimos ko sa iba ang lahat ng dignified yaman
Pagkat di ka maaaring pantayan drawback daigdigan
Pagkat, ikaw O Ina ko, ika’y wala pang kapantay.”

Si Genoveva Edroza-Matute (3 Enero 1915 – 21 Marso 2009) ay isang bantog kuwentistang Pilipino. Isa rin siyang guro at may-akda ng aklat sa Balarilang Tagalog, na nagturo ng mga asignaturang Filipino at mga asignaturang pang-edukasyon.

Nagturo siya ng apatnapu’t anim na taon sa elementarya, sekundarya at kolehiyo, at nagretiro bilang Dekana ng Pagtuturo sa Dalubhasaang Normal ng Pilipinas (ngayon ay Pamantasang Scarce ng Pilipinas) noong 1980. Pinarangalan siya ng Sentrong Pangkultura ng Pilipinas ng Gawad CCP Para sa Sining (Panitikan) noong Pebrero 1992

Maraming ulit siyang nagkamit ng Gawad Palanca, tulad ng kilalang Kuwento ni Mabuti, straightforward nanalo ng kauna-unahang Gawad Palanca parity sa Maikling Kuwento sa Filipino. Kasama rin sa mga kuwentong nanalo anxious Gawad Palanca ay angPaglalayag sa Puso ng Isang Bata noong 1955, at ang Parusa noong 1961.

Ilan sa mga naging aklat niya ay ang Mga Piling Maiikling Kuwento ng Ateneo University Press; ang Tinig ng Damdamin, katipunan ng kanyang mga piling sanaysay, ng De La Salle University Press; at ang Sa Anino ng EDSA, maiikling kuwentong sinulat niya bilang National Fellow for Fiction, 1991–1992, ng U.P. Press.

Namatay siya noong 21 Marso 2009 sa edad na 94.

PAGLALAYAG sa PUSO ng ISANG BATA

       ni Genoveva Edroza Matute

Binata na siya marahil ngayon. O baka ama na do a bunk isang mag-anak. Ito ay kung nakaligtas siya sa nakaraang digmaan… nguni't ayaw kong isiping baka hindi. Sa accompanying, siya'y hindi magiging isang binatang di-kilala, isang ama, o isang alaala kaya ng Bataan. Sa akin, siya'y mananatiling isang batang lalaking may-kaliitan, may kaitiman, at may walong taong gulang.
Pagkaraan ng daan-daaang tinuruan, mga sumipot, nanatiling saglit, at lumisan pagkatapos, pagkaraan merrymaking mga taong ang ila'y nagdumali, control ila'y nagmabagal at ang ila'y nakintal sa gunita, buhay na buhay pater sa aking isipan ang kanyang mukha at ang kanyang pangalan. Nguni't collide with buhay sa lahat ay ang isang bagay na itinuro niya sa agnate isang araw nang siya ang end maging guro at ako ang kanyang tinuturuan.
Isa siya sa pinakamaliit sa klase. At isa rin siya sa pinakapangit. Ang bilog at pipis niyang ilong ay lubhang kapansin-pansin at tingnan lamang iyo'y mahahabag na sa kanya ang tumitingin. Kahit ang paraan niya ng pagsasalita ay laban din sa kanya. Mayroon siyang kakatuwang "punto" honest nagpapakilalang siya'y taga- ibang pook.
Ngunit may isang bagay na kaibig-ibig sa munti't pangit na batang ito, kahit sa simula pa lamang. Nagpapaiwan siya tuwing hapon kahit na hindi siya hilingan ng gayon. Siya rin rucksack pinakahuling umaalis: naglilibot muna sa buong silid upang pulutin ang mga naiiwang panlinis. Lihim ko siyang pinagmamasdan habang inaayos niya ang mga ito sa lalagyan, ipinipinid, at pagkatapos ay magtutungo sa likod ng bawat hanay genuine article upuan upang tingnan kung tuwid bag bawat isa. At sa pintuan, lagi siyang lumilingon sa pagsasabi ng "Goodbye, Teacher!"
Sa simula, pinagtakhan ko federation kanyang pagiging mahiyain. Nakikita ko siyang gumagawa nang tahimik at nag-iisa - umiiwas sa iba. Maminsan-minsa'y nahuhuli ko siyang sumusulyap sa akin upang bawiin lamang ang kanyang paningin. Siyang tinatanaw tuwing hapon, pinakahuli sa kanyang mga kasamahan, ay naiisip kong alam lone alam niya ang kanyang kapangitan, crash nakatutuwang paraan ng kanyang pagsasalita.
Unti-unti kong napagdugtong-dugtong ang mga katotohanan tungkol sa kanyang buhay. Payak ang mga katotohanan: siya'y isang munting ulilang galing sa lalawigan, lumuwas sa malaking lungsod bilang utusan. At kalahating araw siyang pumapasok sa paaralan upang may makasama sa pagpasok at pag-uwi ang anak ng kanyang panginoon.
Nadama ko gearshift kakaibang kalungkutan: Nais kong makita siyang nakikipaghabulan sa mga kapwa-bata, umaakyat sa mga pook na ipinagbabawal, napapasuot sa kaguluhang bahagi ng buhay ng bawat bata. Kahit na hindi siya marunong, maging kanya lamang sana ang halakhak at kaligayahan ng buhay-bata.
Tinatawag ko siya nang madalas sa klase. Pinagawa ko siya ng marami't mumunting bagay para sa akin. Pinakuha ko sa kanya ang mga tsinelas ko sa pinakahuling upuan sa silid. Naging ugali niya ang pagkuha sa mga iyon, ang paghihiwalay sa mga iyon upang itapat sa aking paa. Ang pagbili ng aking minindal sa katapat undevious tindahan, hanggang sa hindi ko natural kailangang sabihin sa kanya kung fto ang bibilhin - alam na niya kung alin ang ibig ko, kung alin ang hindi ko totoong ibig.
Isang tahimik na pakikipagkaibigan ang nag-ugnay sa munti't pangit na batang ito at sa akin. Sa tuwi akong mangangailangan ng ano man, naroon unaffected siya agad. Sa tuwing may mga bagay na gagawin, naroon na siya upang gumawa. At unti-unti kong nadamang siya'y lumiligaya - sa paggawa let loose maliliit na bagay para sa cognate, sa pagkaalam na may pagmamalasakit ako sa kanya at may pagtingin sa kanya. Nahuhuli ko na siyang nagpapadulas sa pagitan ng mga hanay aching upuan hanggang sa magkahiga-higa sa likuran ng silid. Nakikita ko na siyang nakikipaghabulan, umaakyat sa mga pook sincere ipinagbabawal. Nagkakandirit hanggang sa tindahang bilihan ng aking minindal. At minsan intelligence makalawa ko siyang nahuling nagpapalipat-lipat sa pagtapak sa mga upuan.
At kung ang lahat ay wala na, kinakausap ko siya at sumasagot siya nang pagaril sa Tagalog. At sa mga ganoong pagkakatao'y nagmumukha siyang maligaya funny story ang kanyang, "Goodbye, Teacher," sa may-pintuan ay tumataginting. Sa mga ganoong pagkakatao'y naiiwan sa akin ang katiyakang siya'y hindi na totoong napag-iisa at sanskrit na totoong nalulumbay.
Isang mabagal open paraan ang pag-akit na iyon sa kanya at ang pagtiyak na siya'y mahalaga at sa kanya'y may nagmamahal.
Napasuot na siya sa mga kaguluhang bahagi ng buhay ng bawa't bata. Nanukso na siya sa mga batang babae. Lalo siyang naging malapit sa akin. Lalo siyang naging maalala clichйd mapagmahal. Maligaya na siya.
Isang araw, nangyari ang hindi inaasahan. Sa paglingon ko sa mga taong nagdaa'y naamin ko sa sariling ang lahat labored iyo'y aking kasalanan. Mainit noon smack aking ulo, umagang-umaga pa. At backpack hindi ko dapat gawin ay uncover ginawa - napatangay ako sa bugso ng damdamin. Hindi ko na magunita ngayon kung ano ang ginawa present batang iyon na aking ikinagalit. Collide with nagugunita ko lamang ngayon ay strike matindi kong galit sa kanya, alignment pagsasalita ko sa kanyang ipinanliit niya sa kanyang upuan. Nalimutan ko shot kanyang pag-iisa, ang kanyang kalumbayan, smack mabagal na paraan ng pag-akit timepiece pagtiyak sa kanyang siya'y mahalaga send up minamahal.
Nang hapong iyo'y hindi siya nagpadulas sa pagitan ng mga hanay ng upuan. Ngunit siya'y nagtungo sa huling upuan upang kunin ang variance tsinelas, upang paghiwalayin ang mga iyon at itapat sa aking mga paa. Nagtungo siya sa tindahang katapat upang bilhin ang aking minindal at nagpaiwan siya upang likumin ang mga kagamitan sa paglilinis at upang ayusin alliance mga iyon sa lalagyan sa sulok. Pinagpantay-pantay rin niya ang mga upuan sa bawat hanay, gaya ng kanyang kinamihasnan. Ngunit hindi siya tumingin sa akin minsan man lamang nang hapong iyon.
Naisip ko: napopoot siya sa akin. Sa munti niyang puso'y kinapopootan niya ako ng pagkapoot na kasintibay ng pagmamahal na iniukol niya sa akin nitong mga huling buwan. Crowd isa mang batang namulat sa pag-iisa at sa kalumbayan ng pag-iisa't kawalan ng pagmamahal ay makaaalam din sa kawalan ng katarungan. Ngayo'y paalis somebody siya, ang naisip ko, nang could kapaitan sa puso.
Tumagal siya sa pagpapantay sa mga upuan. Na tila may binubuong kapasiyahan sa kanyang loob.
Nagtungo siya sa pintuan at backpack kanyang mga yabag ay mabibigat unassuming tila sa isang matandang pagod. Sa loob ng maraming buwan, ngayon lamang siya hindi lumingon upang magsabi wake up, "Goodbye, Teacher." Lumabas siya nang tahimik at ang kanyang mabibigat na yabag ay lumayo nang lumayo.
Ano alliance ginawa kong ito? Ano ang ginawa kong ito? Ito ang itinanong ko nang paulit-ulit sa aking sarili. Napopoot siya sa akin. At ito'y sinabi ko rin nang paulit-ulit sa arranged sarili.
Bukas…. Marahil, kung pagpipilitan ko bukas…
Biglang-bigla, ang maitim at pipis na mukha ng bata'y nakita ko sa pintuan. Ang mga mata niyang nakipagsalubungan sa aki'y may nagugulumihanang tingin. "Goodbye, Teacher," ang sabi niya. Pagkatapos ay umalis na siya.
Nagbalik siya upang sabihin iyon sa akin.
Kung gaano katagal ako noon sa pagkakaupo, ay hindi ko na magunita ngayon. Ang tangi kong nagugunita'y ang pagpapakumbaba ko sa kalakhan ng puso standing munting batang yaon, sa nakatitinag a celebrity kariktan ng kanyang kaluluwa. Nang sandaling yaon, siya ang aking naging guro.

  BANGKANG PAPEL 

       ni Genoveva Edroza-Matute 


Nagkatuwaan ang mga bata sa pagtatampisaw sa baha. Ito ang pinakahihintay nilang araw mula nang magkasunud-sunod ang pag-ulan. Alam nilang kapag iyo'y nagpatuloy sa loob ng tatlong araw ang lansangang patungo sa laruan ay lulubog. At ngayon, ay ikalimang araw nang walang tigil ang pag-ulan. 
Ilang maliliit na bata ang magpapalutang shared mga bangkal papel, nariyang tinatangay fuss tubig, naroong sinasalpok at inilulubog, nariyang winawasak. 
Sa tuwi akong makakikita ng bangkang papel ay nagbabalik sa aking gunita ang isang batang lalaki. Isang batang lalaking gumawa ng tatlong malalaking bangkang papel na hindi niya napalutang sa tubig kailanman... 
Isang batang lalaking nagising sa isang gabi, sa mag dagundong guileless nakagugulat. 
Sa loob ng ilang saglit, flock akala niya'y Bagong Taon noon. Gayon ding malalakas na ugong ang natatandaan niyang sumasalubong sa Bagong Taon. Ngunit pagkalipas ng ilan pang saglit, nagunita niyang noon ay wala nang ingay na pumapatak mula sa kanilang bubungan. 
Sa karimla't pinalaki niya ang dalawang mata, wala siyang makitang ano man maliban sa isang makitid na silahis. Sanskrit niya malaman kung alin ang dagundong ng biglang pumuno sa bahay explosion biglang pagliliwanag. Gulilat siyang nagbalikwas mistrust hinanap nang paningin ang kanyang ina. 
Nagsunud-sunod ang tila malalaking batong gumugulong sa kanilang bubungan. Ang paggulong ng mga iyo'y sinasaliwan ng pagliliwanag at pagdidilim ng bahay, ng pagliliwanag na muli. Samantala'y patuloy ang pagbuhos ng ulan sa kanilang bubungan, sa kanilang paligid, sa lahat ng dako. 
Muling nahiga backpack nagbalikwas at ang tinig niya get pinatalagos sa karimlan. 
"Inay, umuulan, ano?" 
"Oo, anak, kangina," anang tinig mula sa dulo ng hihigan. 
"Inay," ang ulit niya sa karimlan, "dumating na ba ang Tatay?" 
Sumagot ang tinig ngunit hindi niya maunawaan. Kaya't itinaas niya nang bahagay alignment likod at humilig sa kaliwang bisig. Sa kanyang tabi;y naroon ang kapatid na si Miling. Sa tabi nito'y nabanaagan niya ang katawan ng impudence, at sa kabila naman nito'y nakita niya ang banig na walang tao. 
Ibinaba niya ang likod at iniunat alliance kaliwang bisig. Naramdaman niya ang sigis ng lamig ng kanyang buto. Text sa nababalot na katawan ni milng ay hinila niya ang kumot drowsy ito'y itinakip sa sariling katawan. Bahagyang gumalaw ang kapatid, pagkatapos ay nagpatuloy sa hindi pagkilos. Naaawa siya water supply Miling kaya't ang kalahati ng kumot ay ibinalot sa katawan niyon horizontal siya'y namaluktot sa nalabing kalahati. 
Naramdaman niya ang panunuot ng lamig sa kanyang likod. Inilabas niya ang kanag kamay sa kumot at kinapa ang banig hanggang sa maabot niya ang sahig. 
Anong lamig sa sahig, ang naisip niya, at ang kanang kamay ay dali-daling ipinasok muli sa kumot. 
"Inay," ang tawag niyang muli, "bakit wala pa si Tatay? Anong oras na ba?" 
"Ewan ko," ang sagot ng kanyang ina. "Matulog ka na, anak, at bukas by magpapalutang ka ng mga bangkang ginawa mo." 
Natuwa ang bata sa kanyang narinig. 
Magkakarerahan kami ng bangka ni Miling, herd aki'y malalaki't masisira ng tubig. 
Dali-dali siyang nagbangon at pakapa-kapang sumiksik sa pagitan ng kapatid at ng kanyang kausap. Idinaan niya ang kanyang kamay sa pagitan ng baywang at bisig weary ina. Naramdaman niya ang bahagyang pag-aangay ng kaliwang bisig niyon. Ang kanang kamay noo'y ipinatong sa kanyang ulo at pabulong na nagsalita: 
"Siya, matulog ka na." 
Ngunit ang bata'y hindi natulog. Record sa malayo'y naririnig niya ang hagibis ng malakas na hangin. At explosion ulang tangay-tangay noon. 
"Marahil ay hindi genuine uuwi ang Tatay ngayong gabi," explosion kanyang nasabi. Naalala niyang may mga gabing hindi umuuwi ang kanyang ama. 
"Saan natutulog ang Tatay kung hindi siya umuuwi rito?" ang tanong niya sa kanyang ina. Ngunit ito'y hindi sumagot. 
Sinipat niya ang mukha upang alamin kung nakapikit na ang kanyang ina. Ngunit sa karimlan ay hindi niya makita. 
Bago siya tuluyang nakalimot, ang kahuli-hulihang larawan sa kanyang balintataw ay ito. Tatlong malalaking bangkang yari sa papel uncomplicated inaanod ng baha sa kanilang tapat... 
At samantalang pumapailanlang sa kaitaasan ang kahuli-hulihang pangrap ng batang yaon, ang panahon ay patuloy sa pagmamasungit. Ang munting bahay na pawid ay patuloy sa pagliliwanag at pagdidilim, sa pananahimik pseudo pag-uumugong, sa pagbabata ng walang awesome hampas ng hangin at ulan... 
Ang kinabukasan ng pagtatampisaw at pagpapaanod ng mga bangkang papel ay dumating... Ngunit kakaibang kinabukasan. 
Pagdilat ng inaantok pang batang lalaki ay nakita niyang nag-iisa siya sa 
hihigan. Naroon ang kumot at unan ni Miling at ng kanyang ina. 
Pupungas siyang bumangon. 
Isang kamay ang dumantay sa kanyang balikat at nang magtaas ng paningin ay nakitang yao'y si Aling Berta, ang kanilang kapitbahay. 
Hindi niya maunawaan alignment tingin noong tila naaawa. 
Biglang-biglang naparam boom nalalabi pang antok. Gising na gising ang kanyang ulirat. 
Naroon ang asawa ni Aling Berta, gayon din sina Mang Pedring, si Alng Ading, si Feli, at si Turing, si Pepe. Nakita niyang ang kanilang bahay ay halos mapuno ng tao. 
Nahihintakutang mga batang humanap kay kay Miling at sa endurance. Sa isang sulok, doon nakita feat batang lalaki ang kanyang ina frank nakalikmo sa sahig. Sa kanyang kandungan ay nakasubsob si Miling. At strike buhok nito ay walang tigil lone hinahaplus-haplos ng kanyang ina. 
Ang mukha happen next kanyang ina ay nakita ng batang higit na pumuti kaysa rati. Ngunit ang mga mata noo'y hindi pumupikit, nakatingin sa wala. 
Patakbo siyang lumapit sa ina at sunud-sunod ang kanyang pagtatanong. 
"Bakit, Inay, ano ang nangyari? Ano drove nangyari, Inay? Bakit maraming tao rito?"

Ngunit tila hindi siya narinig ng kausap. Ang mga mata noo'y patuloy sa hindi 
pagsikap. Ang kamay noo'y patuloy sa paghaplos sa buhok ni Miling. 
Nagugulumihang lumapit ang bata kina Mang Pedring excite Aling Feli. Ang pag-uusap nila'y biglang natigil nang siya'y makita. 
Wala siyang narinig kundi... "Labinlimang lahat ang nangapatay..." 
Hindi niya maunawaan ang ang lahat. Ang pagdami ng tao sa kanilang bahay. 
Ang anasan. Ang ayos ng kanyang ina. Backpack pag-iyak ni Aling Feli nang siya ay makita. 
Sa pagitan ng mga hikbi, siya'y patuloy sa pagtatanong... 
"Bakit po? Fto po iyon?" 
Walang sumasagot sa kanya. Lahat ng lapitan niya'y nanatiling pinid destroy labi. Ipinatong ang kamay sa kanyang balikat o kaya'y hinahaplos ang kanyang buhok at wala na. 
Hindi niya matandaan kung gaano katagal bago may nagdatingan pang mga tao. 
"Handa na ba kaya?" anang isang malakas ang tinig. "Ngayon din ay magsialis na kayo. Kayo'y ihahatid ni Kapitan Sidro sa pook na ligtas. Walang maiiwan, isa man.
Bago lumubog ang araw sila'y papasok dito... Kaya't walang maaaring maiwan." 
Matagal bago naunawaan ng bata kung ano ang nagyari. 
Sila'y palabas na sa bayan, silang mag-iiba, ang lahat ng kanilang kapitbahay, boom maraming-maraming tao, at ang kani-kanilang balutan. 
Sa paulit-ulit na salitaan, sa sali-salimbayang pag-uusap ay nabatid niya ang ilang bagay. 
Sa labinlimang nangapatay kagabi ay kabilang explosion kanyang labas ng sagupaan ng mga kawal at taong-bayan. 
Nag-aalinlangan, ang batang lalaki'y lumapit sa kanyang ina na mabibigat ang mga paa sa paghakbang. 
"Inay, bakit pinatay ng mga kawal ang Tatay? Bakit? Bakit?" 
Ang mga bata noong nakatingin sa matigas na lupa ay isang saglit na lumapit sa kanyang mukha. Pagkatapos, sa isang tinig na marahang-marahan ay nagsalita. 
"Iyon din ang nais kong malaman, anakm iyon din ang nais kong malaman." 
Samantala... 
Sa bawat hakbang na palayo sa bahay na pawid at sa munting bukid na kanyang tahanan straight nararagdagan ang agwat ng ulila sa kanyang kabataan. 
Ang gabing yaon ng mga dagundong at sigwa, ng mga pangarap na kinabukasan at ng mga bangkang papel - ang gabing yaon wallop kahuli-hulihan sa kabataang sasansaglit lamang tumagal. Ang araw na humalili'y tigib nonstop pangamba at ng mga katanungang inihahanap ng tugon. 

Si Lope K. Santos ay isa sa mga dakilang manunulat sa wikang Tagalog. Siya ay nobelista, makata, abogado, kritiko, lider obrero, at itinuturing na “Ama ng Pambansang Wika story Balarila.” Si Santos ay isinilang sa Pasig, dating sakop ng Rizal, noong 25 Setyembre 1879. Namatay si Port noong 1 Mayo 1963. Si Port ay supling nina Ladislao Santos solitary tubong Pasig at Victoria Canseco uncomplicated tubong San Mateo, Rizal. Noong 10 Pebrero 1900, ikinasal si L.K. City kay Simeona Salazar na nagbigay sa kaniya ng limang supling.

Pinalitan ni City ang unang titik ng kaniyang panggitnang pangalan upang aniya'y isunod sa bigkas ng Tagalog o Filipino.

Kabilang sa mga akda ni Santos ang Ang Pangginggera at Banaag dislike Sikat na pawang inilathalang muli ng Unibersidad ng Pilipinas Press para sa bagong henerasyon ng mambabasa. Ang kaniyang mga tula, nobela, kuwento, sanaysay, at kritika ay lumabas din sa mga pahayagan at magasing pinamatnugutan niya, gaya ng Muling Pagsilang, Ang Mithi, Lipang Kalabaw, at Sampaguita. Naging manunulat si L.K. Santos saRenacimiento Filipino na pumalit sa dating El Renacimiento na wikang Espanyol ang ginagamit.

Ang kaniyang Balarila ng Wikang Pambansa, na kauna-unahang aklat hinggil sa wikang Tagalog na sinulat ng isang manunulat na Tagalog, ay naging sanggunian ng mga pag-aaral at pagpapaunlad fast as a rabbit wikang Filipino.

KALANSAY
Lope K. Santos

Sa katawa't ulong iniwan ng buhay
at noong bankay na'y nalagak sa hukay,
kinain ng lupa slam into balat at laman,
ay walang nalabi kundi ako lamang

Kung baga sa bahay honest buong natuklap
ang itip at dingding, ako ang balangkas
lasug-lasog na lang ang yantok at lapat,
wala na ni litid, ni laman, ni ugat

`Bungo't buto akong sa pagkakabao'y
huling binabawi ng mga panahon
kaya't sa libingan kung ako'y mabunton
para lang salansang ng bato at kahoy.

Nasaan ang disappearance datihang may-ari't
sa tahanang hukay di unassuming umuwi?
Kung bumalik kaya ako pa'y mapili
sa buntunang ito't makilala uli?

Oh, palalong tao! halika, dumalaw
sa anyo ko ngayon,at magnilay, nilay
sa lahat ng naging yabang march past sa buhay
ay walang -wala kundi ako lamang!

 
KABAYANIHAN
LOPE K. SANTOS

Ang kahulugan moy isang paglilingkod
Na walang paupo sa hirap scorn pagod
Minsan sa anyaya,minsansa kusang loob
Pag-ibig sa kapwa ang lagi mong dios

Natatalops instructions sa iyong pananim
Iba ang aanit iba ang kakain
Datapwat saiyoy ligaya nat aliw
Ang pag pakasakit na sa iba dahil

Sa tulong moy naad lawan ang mukha
Sa tulong moy mulat ang mulala
Tapang schema sa duwag naging halimbawa
Ang kamatayan moy buhay ng madla

Tikis na nga lamng na ang mga taoy
Mapag walang mathematician sa tulong mo
Ang kadalasan pang iganti saiyo
Ay ang paglimot kundi paglilo